UYGUN - SPOTLU SORU BANKASI - İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 8. SINIF

DEMOKRATİKLEŞME ÇABALARI 5. ÜNİTE www.sadikuygun.com.tr 196 © SADIK UYGUN YAYINLARI © YENİ NESİL TEST 109 Cumhuriyete Yönelik Tehditler 1 Şeyh Sait İsyanı ile hedeflerine ulaşamayan ve Mustafa Kemal’in önderliğini kabul etmeyen inkılap karşıtları Mus- tafa Kemal’in yaşamına son verilirse hedeflerini gerçek- leştireceklerini düşünüyorlardı. Verilen bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi Mustafa Kemal’e yapılmak istenen suikastın nedenlerinden ola- maz? İTA.8.5.2 A) Çağdaş demokratik devlet düzenine son vermek B) Laikleşme sürecine son vermek C) Yeni kurulan Türk Devleti’nin medenileşme sürecine hız katmak D) Halife ve saltanat makamlarının tekrar canlanmasını sağlamak 2 1925 yılında başlayan Şeyh Sait İsyanı Bingöl, Elâzığ, Diyar- bakır ve Muş yörelerine kısa sürede yayıldı. Halifeliğin kal- dırılmasına ve laiklik doğrultusunda yapılan inkılaplara karşı çıkan bu isyan İngilizlerin etkisiyle geniş alana yayıldı. İsyan nedeniyle çok partili hayata geçme denemelerinin ilki başarı- sızlıkla sonuçlandı. Ayrıca isyan sonucu çıkan olaylar Türki- ye’yi uluslararası alanda zor durumda bıraktı ve Türkiye’nin Musul sorununu istediği şekilde sonuçlandırmasına engel oldu. Verilen bilgiyi en kapsamlı biçimde yorumlayan yargı aşağıdakilerden hangisidir? İTA.8.5.2 A) Şeyh Sait İsyanı Doğu Anadolu’da ortaya çıkmıştır. B) Şeyh Sait İsyanı hem iç hem de dış politikayı olumsuz etkilemiştir. C) İsyan nedeniyle Türkiye, Musul’u kaybetmiştir. D) İsyan nedeniyle çok partili hayata geçiş denemesi başa- rısız olmuştur. 3 1929 Dünya Ekonomik Krizi Türkiye’yi de etkilemiş; özellikle ekonomik alanda yaşanan sorunlar, halkın hükûmete tepki göstermesine neden olmuştu. Mecliste hükûmetin ekonomi politikalarını denetleyecek ve alternatif politikalar üretecek yeni bir partiye ihtiyaç vardı. Bu ihtiyacın farkında olan Gazi Mustafa Kemal, yakın arkadaşı Fethi Bey’den yeni bir parti kurmasını istedi. Bu isteği yerine getiren Fethi Bey, Cumhuriyet Halk Fırkasından ayrılan bazı milletvekillerinin katılı- mıyla Serbest Cumhuriyet Fırkasını kurdu. Ancak çok geçmeden iktidar ile muhalefet partisi arasında tartışmalar yaşanmaya başladı. Fethi Bey’in İzmir’de yaptığı miting, iki parti arasındaki gerginliği artırdı. Mustafa Kemal ile siyasi sahada karşı karşıya gelmek istemeyen Fethi Bey, bu durumdan çok rahatsız oldu. Bu arada cumhuriyet karşıtlarının da partisi etrafında toplanmasını istemeyen Fethi Bey partisini kapattı (17 Kasım 1930). Serbest Cumhuriyet Fırkasının ömrü yaklaşık üç ay oldu. Verilen metne göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? İTA.8.5.2 A) İnkılap hareketlerinin ülkedeki tüm kesimlerce desteklenmediği B) Demokratik bir ortamın oluşabilmesi için tüm engellerin ortadan kaldırıldığı C) Ekonomik sorunların siyasi gelişmelere yön verdiği D) Toplumsal olaylara sebep olabilecek gelişmelere karşı önlem alındığı 4 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kurulması ile Türkiye Cumhuriyeti'nde ilk kez çok partili parlamento sistemine geçilmiş oluyordu. Mustafa Kemal Paşa da "Times Gazetesi" İstanbul muhabirinin yazılı sorularına 11 Aralık 1924'te verdiği cevapta: "Hakimiyeti Millîye esasına dayanan ve bilhassa cumhuriyet idaresine malik bulunan memleketlerde siyasi partile- rin mevcudiyeti tabidir. Türkiye Cumhuriyeti'nde birbirini denetleyen partilerin doğacağına şüphe yoktur." demek suretiyle böyle bir girişimi doğal, son derece olumlu ve cumhuriyet rejiminin gereği olarak karşıladığını ifade etmiştir. Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? İTA.8.5.2 A) Cumhuriyet yönetiminde parlamentoda farklı fikirlerin temsil edilmesinin gerekli olduğuna B) Parlamentoda muhalif partilerin, iktidar partisini denetleme fırsatı yakaladığına C) Ülkenin çok partili yaşama geçme isteğinin yabancı basının da ilgisini çektiğine D) Çok partili hayatın cumhuriyet yönetimine zarar vereceğine Videolu çözümler için QR kodu okutunuz. 467138