UYGUN - SPOTLU SORU BANKASI - T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 8. SINIF

© SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI © SADIK UYGUN YAYINLARI YORUMLU ÖRNEK SINAV SORULARI 2. Ünite www.sadikuygun.com.tr 82 MİLLİ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İSYANLARA KARŞI 1 Kurtuluş Savaşı sırasında Büyük Millet Meclisine karşı çı- kan isyanları bastırmak için Mecliste “Hıyanet-i Vataniye Kanunu” kabul edildi. Bu kanunun uygulanması için ku- rulan İstiklal Mahkemelerinin üyeleri milletvekillerinden oluşmaktaydı. Parçaya göre İstiklal Mahkemelerinde milletvekilleri- nin görev alması ilk TBMM’nin; I. Yargı II. Yasama III. Yürütme güçlerinden hangilerini kullandığını gösterir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III D) I, II ve III Çözüm: Mahkemelerin milletvekillerinden oluşması meclisin yargı yetkisini kullandığını gösterir. Doğru yanıt A’dır. (Taktik 1’e göz atın.) • İstiklal Mahkemeleri üyelerinin milletvekillerinden oluşma- sı TBMM’nin “yargı” yetkisini kullandığını gösterir. 1 2 Hıyanet-i Vataniye Kanunu, TBMM’ye karşı çıkan isyanları engellemek ve sorumlularını cezalandırmak için çıkarılan bir kanundur. Buna göre sözü edilen kanun hükmü, aşağıdaki du- rumların hangisine uygulanabilir? A) Anzavur Ayaklanması’nı çıkaranlara B) Mecliste farklı düşünceleri savunan gruplara C) Misakımillî oylamasında ret oyu kullanan vekillere D) Mondros Ateşkesi sonrasında Anadolu’yu işgal eden devletlere Çözüm: Hıyanet-i Vataniye Kanunu TBMM’ye karşı ayaklanma çı- karanlara uygulanmıştır. Ahmet Anzavur da TBMM’ye karşı ayaklananlardan biridir. Doğru yanıt A’dır. (Taktik 2’ye göz atın.) • Ahmet Anzavur Osmanlı subayıdır. İstanbul Hükûmetinin desteğiyle TBMM'ye karşı ayaklanma çıkarmıştır. 2 3 Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun; “Olağanüstü ve ace- leyi gerektiren durumlarda zanlının yakalandığı yer- deki ceza mahkemesi de yargılama yapmaya ve karar vermeye yetkilidir.” maddesinin gerekçesi aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Yargının işlevini hızlandırmak B) Yargıda eşitliği gerçekleştirmek C) Yargı bağımsızlığını sağlamak D) Yargıda tarafsızlığı korumak Çözüm: Paragrafta “aceleyi gerektiren durumlarda” denilmiştir. Güçler birliğinin benimsenmesinin en önemli nedeni ka- rarları çabuk uygulamak olduğu için doğru yanıt A’dır. (Taktik 3’e göz atın.) • TBMM, kararları hızlı vermek ve işleyişi hızlandırmak için yasama, yürütme ve yargı yetkisini elinde bulundurmuştur. 3 4 Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun Büyük Millet Meclisinde görüşüldüğü günlerdeydi. İstanbul Hükûmetinin tayin ettiği Erzurum valisi, Erzurum’a doğru yola çıkmıştı. Bu habe- ri alan bazı vekiller, mecliste Reşit Paşa adındaki valinin yolda öldürülmesini önerdiler. Bu kanunsuz teklife Mustafa Kemal Paşa; “Ne diyorsunuz? Eşkıya gibi dağda, komiteci gibi sokakta adam mı vuracağız? Bizim devlet anlayışı- mızda bu yoktur. Bundan sonra bu memlekette vatandaş ancak mahkeme kararıyla cezalandırılır.” şeklinde yanıt vermiştir. Mustafa Kemal’in bu parçadaki yanıtı, aşağıdakilerden hangisini savunduğuna kanıt gösterilebilir? A) Yaşam hakkını B) Yargının hızlandırılmasını C) Hukuka uygun iş yapılmasını D) Mahkemelerin bağımsızlığını Çözüm: Mustafa Kemal paragrafta mahkeme kararı olmayan ka- nunsuz işlerin kendi devlet anlayışına uymadığını ima etmiştir. Yapılacak olan işlerin hukuka uygun bir şekilde yapılmasını istemiştir. Doğru yanıt C’dir. (Taktik 4’e göz atın.) • Ayaklanmalar karşısında İstiklal Mahkemelerinin kurulması yargı üstünlüğünün göstergesidir. 4