UYGUN - SPOTLU SORU BANKASI - SOSYAL BİLGİLER 7. SINIF

5. ÜNİTE www.sadikuygun.com.tr 128 ÜRETİM, DAĞITIM VE TÜKETİM YENİ NESİL TEST Topraktan Üretir, Toprağı Yönetiriz 79 1 Türkiye Selçuklu Devleti’nde toprak; has, ikta, vakıf ve mülk arazileri olarak bölümlere ayrılmıştır. Has arazilerin gelirleri hükümdar ve ailesine aittir. İkta arazileri Büyük Selçuklu Devleti’nde olduğu gibi devlet adamları ve komutan- lara verilmiştir. Vakıf arazilerinin gelirleri medrese, hastane ve kervansaray gibi bilimsel ve sosyal yapıların ihtiyaçları- nı karşılamak için ayrılmıştır. Mülk araziler ise devlet adamlarına başarılarından dolayı verilmiştir. Osmanlı Devleti, toprak yönetiminde Selçuklulardaki ikta sistemine benzer bir uygulamaya gitmiştir. Bu uygulamaya tımar sistemi adı verilmiştir. Bu yönetim sisteminde toprağın sahibi devlettir. Fethedilen bölgelerdeki topraklar, devlete yararlılık gösteren asker ve memurlara hizmetleri karşılığında verilmiştir. Bu kişiler toprağı işletme ve vergi toplama hakkına sahip olmuştur. Osmanlı Devleti’nde tımarlar arazinin gelirlerine göre has, zeamet ve tımar adıyla bölümlere ayrılmıştır. Tımar sahipleri, topladıkları vergilerin bir kısmıyla geçimini sağlar, bir kısmıyla da “cebelü” adı verilen asker beslerdi. Cebelü sayısı toprağın büyüklüğüne göre değişirdi. Tımar sahipleri savaş zamanı sefere katılmak zorundaydı. Sefere sebepsiz katılmayan tımar sahibinin tımarı elinden alınırdı. Tımarlı sipahiler, savaş zamanı ordunun en kalabalık gücünü oluştururdu. Devlet, hazineye yük olmaksızın asker ihtiyacının önemli bir kısmını bu yöntem ile sağlardı. Verilen bilgide toprak sistemi ile ilgili; I. Osmanlı Devleti’nde toprak mülkiyeti kime aittir? II. Türkiye Selçuklu Devleti’nde sosyal devlet anlayışı var mıdır? III. Devlet hazinesinden asker ihtiyacı için bütçe ayrılmış mıdır? IV. Üretim yapan çiftçi toprağını ekmediğinde nasıl bir yol izlenmiştir? sorulardan hangilerinin cevabına ulaşılabilir? SB.7.5.1 A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III D) II,III ve IV 2 Toprak-insan ilişkisi insanlık tarihi kadar eskidir. Geçmişte olduğu gibi günü- müzde de toprak önemini korumaktadır. Bunun en önemli nedeni toprağın üretim için temel kaynak olmasıdır. İnsanların topraktan ve hayvandan ya- rarlanma süreci toplayıcılık, avcılık, ilkel ziraatçılık ve modern tarım olmak üzere çeşitli aşamalardan geçmiştir. İnsanlar doğadan topladıkları bitkilerin tohum ve köklerini depolamışlardır. Bu tohumların ve köklerin yeniden ye- şerdiğinin farkına varmışlar, bitki yetiştirmek için tohum ve meyve çekirdek- lerini toprağa gömmeleri gerektiğini öğrenmişlerdir. Bu girişimler kullanılan araçlar ve hayvan gücü ile alakalı olmuştur. Ana unsur ise verimli topraktır. Yerleşik yaşama geçen insanoğlu tarımsal üretime dayanan bir ekonomi oluşturmuştur. Bu durum toprağa sahip olma- nın önemini ortaya çıkarmıştır. İlk Çağ Anadolu medeniyetlerinden biri olan Hititlerin ekonomisinin temelinde toprağa bağlı üretim yani tarım ve hayvancılık vardır. Bu yüzden Hitit kralları ülke arazisinin bir kısmını mulkiyet hakkını elinde tutmak şartıyla kullanım hakkını birtakım kişilere vermiştir. İşletme hakkı verilen şahıslar, elde ettikleri kârla atlı araba- ların masraflarını karşılamışlar ve asker beslemişlerdir. Verilen bilgilerden yola çıkılarak tarımsal faaliyetlerin insanların yaşamında; I. Yaşam biçimi II. Üretim alışkanlıkları III. Toprak yönetimi IV. Ticari faaliyetler gibi durumlardan hangilerinde değişiklik yaptığı söylenebilir? SB.7.5.1 A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III D) I, III ve IV Videolu çözümler için QR kodu okutunuz.