UYGUN - PRATİK DEFTER - TÜRKÇE 5. SINIF

UYGUN PRATİK DEFTER TÜRKÇE 5 15 1. BÖLÜM: SÖZCÜKTE ANLAM DEYİM İki veya daha fazla sözcüğün genellikle gerçek anlamından uzaklaşarak oluşturduğu kalıplaşmış söz gruplarına ................................... denir. • Etekleri zil çalmak ➞ Çok sevinmek, alınan sevinçli bir haber üzerine telaşa ve heyecana kapılmak Deyimlerin Özellikleri Deyimler kalıplaşmış söz gruplarıdır. Deyimle- ri oluşturan sözcüklerin yerine başka sözcük- ler kullanılamaz ya da sözcüklerin yeri değişti- rilemez. Örneğin: “İpe un sermek” deyimini “Sermek ipe un” şeklinde söyleyemeyiz. Deyimler zıt anlamlı olabilir. Örneğin: “ayağı alışmak” (bir yere gidip gelme alışkanlığı kazanmak) “ayağını çekmek” (daha önce gittiği bir yere uğramaz olmak) Deyimler genellikle mecaz anlamlıdır. Örneğin: “gözüne girmek”, “dananın kuyruğu kopmak”. Söyleyeni belli değildir. Buna “anonim” denir. Deyimler genellikle “-mek/-mak” mastar ekini alırlar. Cümle şeklinde olan deyimler de vardır. Örneğin: “Gözleri dolmak”, “Armut piş, ağzıma düş.” Bir durum ya da özellik ifade eder. Örneğin: “Küplere binmek” deyimi “öfkelenmek” durumunu ifade eder. Öğüt içermez. Deyimler yakın anlamlı olabilir. Örneğin: “pot kırmak”, “çam devirmek” (Farkında olmadan söylenmemesi gereken bir şeyi söylemek) DEYİMLERE ÖRNEKLER • göz kulak olmak • kulak kabartmak • gözden düşmek • ............................................ • ............................................ • ............................................ • etekleri tutuşmak • ağız birliği etmek • burnundan gelmek • ............................................ • ............................................ • ............................................ deyim